Theo chuyên gia Alex Keble của Ngoại hạng Anh, việc HLV Mikel Arteta mong muốn kiểm soát bóng đến mức thống trị khiến Arsenal lên bóng chậm, phụ thuộc vào Bukayo Saka và thiếu sự đột biến.
"Khoảng cách với đỉnh bảng mới là năm điểm, nhưng việc họ chỉ thắng một trận và kiếm bốn điểm từ năm trận gần nhất đã mở ra những tranh cãi xưa cũ về sự ngây thơ của tuổi trẻ và sự thiếu bản năng sát thủ ở Arsenal", Keble bình luận.
Trong năm trận đó, Arsenal dứt điểm 94 lần và chỉ ghi bốn bàn. "Pháo thủ" tịt ngòi từ 30 cú sút trong trận thua West Ham 0-2 ngay trên sân nhà và sau đó, tệ hơn nữa, họ thậm chí chật vật để tạo cơ hội trong trận thua ngược 1-2 trên sân Fulham.
Nhưng ghi bàn không phải là vấn đề của Arsenal chỉ trong tháng 12 tồi tệ. Đoàn quân dưới trướng Mikel Arteta chỉ ghi 20 bàn từ những tình huống bóng sống tại Ngoại hạng Anh mùa này - đứng thứ 13 tại giải và kém những đội như Nottingham Forest, West Ham và Fulham trong cùng thống kê. Chỉ số bàn thắng kỳ vọng không tính phạt đền (expected goals - xG) mỗi 90 phút của Arsenal giảm từ 1,82 xuống 1,59. Nếu tính cả giải 38 trận, xG của họ giảm 9 so với mùa trước.
Mong muốn thống trị của Arteta
Theo Alex Keble, thay đổi chiến thuật theo hướng kiểm soát của Arteta khiến Arsenal trở nên dễ đoán hơn mùa này. Hệ quả là những hàng thủ lùi sâu mà họ đối mặt làm tăng trách nhiệm lên Bukayo Saka, trong khi hàng công chật vật ghi bàn.
"Hơn cả sự kiểm soát, tôi muốn sự thống trị", Arteta nói với Sky Sports hồi tháng 12/2023. "Tôi yêu cầu đội thống trị ở khu vực phù hợp và không để đối thủ có thời gian để thở. Chúng tôi muốn đối thủ luôn cảm thấy bị áp lực".
HLV Arteta trong trận Arsenal thua Liverpool 0-2 ở vòng ba Cup FA trên sân nhà Emirates, London ngày 7/1/2024. Ảnh: Reuters
HLV Tây Ban Nha đã có sự thống trị về mặt kiểm soát bóng như mong muốn, nhưng cái giá phải trả là gì?
Trên Sky Sports, cựu hậu vệ Jamie Carragher tóm tắt những vấn đề về mặt chiến thuật ở Arsenal mùa này. "Cách tốt nhất để mô tả, là Arsenal thi đấu 'hơi giống Liverpool của Jurgen Klopp' mùa trước và 'giống Man City của Pep Guardiola hơn' ở mùa này. Họ ít chuyển đổi trạng thái, kiểm soát nhiều hơn để phòng ngự tốt hơn. Nhưng nó có giúp họ tấn công không? Nó khiến tôi nghĩ liệu họ có quá tổ chức trong tấn công hay không. Chúng ta thấy sự lặp lại, nhưng thiếu sự đột biến".
Mức trung bình về số đường chuyền trong mỗi đợt lên bóng của Arsenal đã tăng từ 11,49 ở mùa 2022-2023 lên 13,26 mùa này. Số lần thực hiện trung bình hơn 10 đường chuyền trong tình huống bóng sống cũng tăng, từ 15,3 lên 17,7 mỗi trận, trong khi các pha tấn công trực diện của họ giảm từ 1,63 xuống 1,25 mỗi trận.
Điều đó có nghĩa Arsenal tiếp cận khung thành thận trọng hơn. Kéo theo là sự gia tăng số lượng các hàng phòng ngự lùi sâu mà họ phải đối mặt. Các đội có nhiều khả năng bố trí xung quanh vòng cấm hơn vì Arsenal lên bóng chậm và cho họ đủ thời gian để lùi đội hình.
Dù thống trị về khả năng kiểm soát bóng, Arsenal phải đối mặt với những lớp phòng thủ chặt chẽ và gặp nhiều khó khăn hơn trong việc tạo cơ hội.
Vấn đề từ sự kiểm soát
Vấn đề của Arsenal càng trở nên trầm trọng hơn bởi các kiểu tấn công máy móc có nguy cơ khiến họ trở nên quá dễ đoán. Arsenal dường như lặp đi lặp lại những tình huống tấn công khi cố gắng kiểm soát bóng lâu nhất có thể.
Bóng sẽ được chuyển đến cầu thủ chạy cánh thông qua một tiền vệ trung tâm. Và nếu cầu thủ chạy cánh này - thông thường là Bukayo Saka và Gabriel Martinelli - không thể vượt qua hậu vệ cánh tương ứng, Arsenal sẽ cẩn thận chuyền bóng theo hình vòng tròn sang cánh đối diện.
Bukayo Saka bị James Milner phạm lỗi trong trận Arsenal - Brighton ở Ngoại hạng Anh trên sân Emirates, London ngày 17/12/2023. Ảnh: Reuters
Bất cứ ai theo dõi Arsenal thường xuyên sẽ có thể hình dung ra lối chơi này. Bất cứ ai xem trận đấu của họ với Fulham đều sẽ biết tại sao đó lại là vấn đề. Bàn mở tỷ số sớm của Arsenal đến từ pha phản công. Xuất phát với cú ném bóng của thủ thành David Raya, bóng được luân chuyển nhanh đến vị trí của Martinelli. Tiền đạo Brazil rẽ vào vòng cấm rồi đặt lòng chân phải sở trường không thắng được thủ thành Fulham, nhưng bóng bật ra đúng tầm để Saka đá bồi vào lưới trống.
Bàn thắng này từng là khuôn mẫu, với những pha lên bóng nhanh, trực diện, được Arteta theo đuổi. Nhưng nó dần biến mất khi HLV Tây Ban Nha chuyển sang thứ bóng đá kiểu Pep Guardiola. Trong thời gian còn lại, những pha phối hợp quá chậm và dễ đọc của Arsenal không đủ để gây khó khăn cho hàng thủ Fulham.
Trong nhiều năm trôi qua, Man City không gặp vấn đề gì khi chơi theo cách này bởi Guardiola có những cầu thủ đột biến - mẫu cầu thủ hoạt động trái với quy luật bằng một khoảnh khắc ma thuật cá nhân. Trong khi đó, Arsenal chỉ có một Saka cô lập.
Bản đồ đường chuyền bên dưới thể hiện sự chú ý đến từng chi tiết ở Arsenal và cách họ xây dựng chủ yếu thông qua Saka chỉ để lặp lại những đường chuyền tương tự.
Bản đồ các đường chuyền của Arsenal cho thấy chú trọng triển khai thông qua Saka. Ảnh: Premier League
Nói tóm lại, "Pháo thủ" hiện thiếu tính tự phát và cảm hứng. Ngay cả Saka - cầu thủ từng nhiều lần có những khoảnh khắc bùng nổ như vậy - cũng bắt đầu bị mắc kẹt bởi một hệ thống tìm kiếm sự kiểm soát và thống trị trong kỷ nguyên chiến thuật chuyển đổi trạng thái nhanh chóng.
Quá phụ thuộc vào Saka và các vấn đề ở hậu vệ cánh
Thường xuyên lên bóng ở một phần ba phần sân đối phương với không có khoảng trống để rê dắt, khả năng đi bóng thành công của Arsenal giảm đáng kể - từ 46,7% và đứng thứ sáu tại Ngoại hạng Anh mùa trước, xuống còn 40,6% và đứng thứ 18 tại giải mùa này. Trong khi đó, số lần tạt bóng của họ tăng lên, từ 17,7 lên 19,9.
Việc tăng cường các quả tạt vào vòng cấm không phải là giải pháp tệ nếu Arsenal có tiền đạo như Erling Haaland. Nhưng lúc này, việc họ muốn kiểm soát bóng cận thận quanh rìa vòng cấm, chỉ để tạt vào vòng cấm, là phương án không hiệu quả.
Điều đó chủ yếu là do Arsenal quá phụ thuộc vào Saka, được thể hiện qua việc tuyển thủ Anh nhận được 305 đường chuyền tịnh tiến - những đường chuyền hướng lên phía trước, tiến về phía khung thành của đối thủ - nhiều hơn so với bất kỳ cầu thủ nào khác ở Ngoại hạng Anh.
Các CLB dễ dàng bắt bài và cắt cử hai cầu thủ theo kèm, tranh chấp quyết liệt với Saka, khiến Arsenal bế tắc và lại phải đưa bóng vòng sang cánh đối diện. Saka cần sự hỗ trợ, có thể với hậu vệ phải tấn công - người có khả năng thu hút cầu thủ đối phương bằng cách di chuyển và chồng biên, thay vì di chuyển ngay sau Saka, như Ben White đã làm.
Do bị kèm chặt, Saka phải triển khai bóng vòng từ phải sang trái. Ảnh chụp màn hình
Sự so sánh tốt nhất ở đây là Mohamed Salah, người vẫn đang thi đấu bùng nổ ở Liverpool bởi HLV Jurgen Klopp yêu cầu những cầu thủ chạy chỗ xung quanh ngôi sao Ai Cập, từ tiền vệ lệch phải đến Trent Alexander-Arnold. Harvey Elliott, thường vào sân từ ghế dự bị và khiến các hậu vệ bối rối với vị trí bất thường là số 10 đá rộng - một lựa chọn khác mà Arsenal thiếu.
Các cầu thủ vào sân thay người của Arsenal ghi tám bàn qua 13 trận đầu tại Ngoại hạng Anh mùa này, nhưng không ghi bàn nào ở các trận sau đó. Chủ sân Emirates có thể tăng cường lực lượng trong kỳ chuyển nhượng mùa đông để tìm kiếm năng lượng sáng tạo, mang phong cách riêng ở nửa không gian bên phải.
Một giải pháp khác là lên bóng nhanh hơn, điều có thể hàng phòng ngự đối phương bị phá vỡ. Nhưng tất nhiên lối chơi này sẽ có nguy cơ mất quyền kiểm soát, mất kiểm soát - điều trái ngược với mong muốn của Arteta.
Guardiola không ngại rủi ro như mọi người nghĩ, và Arteta hiện trông như bức tranh biếm họa về người giúp ông bước vào nghiệp huấn luyện. Arsenal hiện đứng thứ 17 tại Ngoại hạng Anh với 40 tình huống chuyển đổi trạng thái - ít hơn đáng kể so với 61 của Man City.
Thiếu trung phong cắm
Nhưng có lẽ tất cả những điều trên chỉ là sự phân tích quá mức về một vấn đề đơn giản. Arsenal là CLB có số lần chạm bóng nhiều nhất trong vòng cấm đối phương (723) và đứng thứ hai về tổng số cú sút (319). Chỉ số xG của họ cũng không giảm sút so với mùa trước, 1,89 so với 1,80, tương đương với 3,4 bàn thắng trong cả mùa giải.
Đáng chú ý nhất là Arsenal ghi 20 bàn trong những tình huống bóng sống từ xG là 25,17, tức chỉ ghi ít hơn 5,17 bàn so với dự kiến. Chỉ Man Utd, Chelsea và Everton là có thông số này thấp hơn.
Vì vậy, có thể việc tạo ra cơ hội, thay đổi chiến thuật và sự phụ thuộc vào Saka không phải là vấn đề, từ đó dẫn đến kết luận rõ ràng. Arsenal cần một sát thủ trong vòng cấm - tiền đạo có khả năng đánh hơi bàn thắng, người có thể tận dụng và ghi bàn từ vô số cơ hội trước West Ham và Fulham.
Gabriel Jesus ghi ba bàn từ 32 cú dứt điểm mùa này và đạt hiệu suất 0,29 bàn qua 90 phút tại Ngoại hạng Anh - hiệu suất tệ nhất của anh trong sự nghiệp, ngoại trừ mùa đầu tiên anh khoác áo Palmeiras khi mới 17 tuổi. Tiền đạo Brazil cũng có chỉ số xG là âm 1,7 - điều không bất ngờ khi Jesus đạt chỉ số âm ở năm trong bảy mùa giải thi đấu tại Ngoại hạng Anh.
Tiền đạo Gabriel Jesus đánh đầu mở tỷ số trận Arsenal hạ Brighton 2-0 ở vòng 17 Ngoại hạng Anh trên sân Emirates ngày 17/12/2023. Ảnh: AFP
Eddie Nketiah thi đấu tốt hơn, ghi năm bàn từ 967 phút trên sân - tương đương dưới 11 trận đầy đủ. Nhưng tỷ lệ chuyển hóa cơ hội thành bàn thắng của tiền đạo người Anh vẫn thấp hơn so với mùa trước. Nketiah là tiền đạo Arsenal ghi nhiều bàn nhất với năm bàn, nhưng chỉ đứng thứ 26 tại Ngoại hạng Anh.
Ký hợp đồng với trung phong đẳng cấp có thể giải quyết mọi vấn đề của Arteta, dù những phân tích chiến thuật cho thấy mọi thứ có thể phức tạp hơn nhiều.
Hồng Duy (theo Premier League)
Không có nhận xét nào: